عروس هلندی (نام علمی: Nymphicus hollandicus) از خانوادهٔ طوطی‌ها و کوچکترین عضو این خانواده از نظر جثه در استرالیاست. این پرندگان به عنوان جانوران خانگی محبوبیت زیادی در سطح جهانی دارند و تکثیر آن‌ها نیز به نسبت آسان است. این پرندگان پس از مرغ عشق محبوب‌ترین پرندگان زینتی محسوب می‌شوند.[۲]
در گذشته این پرنده را به عنوان عضوی از خانوادهٔ طوطی‌واران می‌دانستند اما مطالعات مولکولی اخیر این پرنده را متعلق به خانوادهٔ طوطی کاکلی می‌داند. عروس‌ها بومی مناطقی گسترده در سراسر استرالیا هستند که مناطق مورد علاقه آن‌ها زمین‌هایی پوشیده شده با علف و بوته زارها و درختان کوتاه است.
در زبان انگلیسی این پرنده را «Cockatiel» می‌نامند و در اغلب زبان‌های رایج دنیا به همین نام شناخته می‌شود. در زبان فارسی به این پرنده «عروس هلندی» می‌گویند و نام عروس هلندی در میان پرورش دهندگان آن رایج و متداول است. نام «عروس هلندی» در حقیقت ترجمه نام علمی این پرنده است که اشاره‌ای به نام قدیمی استرالیا (هلند جدید) دارد.
این نوع طوطی‌ها توانایی یادگیری صحبت کردن را دارند، اما چون نوع نر این پرنده حنجره کامل‌تری نسبت به نوع ماده دارد، پرنده نر بهتر می‌تواند صحبت کند. برای آموزش صحبت کردن به پرنده بهتر است که از زمان جوجگی (حدوداً چهل و پنج روزگی) با آن تمرین شود. در صورت مداومت و تکرار صحیح کلمات، پرنده از حدود چهارماهگی شروع به صحبت به صورت ناواضح می‌کند و در اثر تمرین کم‌کم واضح‌تر می‌تواند کلمات را ادا کند. عروس هلندی‌ها جانوران بسیار اجتماعی هستند و از همنشینی با انسان‌ها بسیار لذت می‌برند.
تاج این پرنده بیانگر وضعیت احساسی آن در مواقع مختلف است. در وضعیت عادی و آرام پرنده، تاج کمی به سوی عقب خمیده‌است. در هنگام هیجان پرنده تاج کاملاً صاف و رو به بالا است و در مواقع ترس و عصبانیت پرنده تاج به صورت کاملاً خوابیده در می‌آید. این پرنده بر خلاف اکثر طوطی‌های کاکلی دارای پرهای دمی بلندی است که طولشان حدوداً نیمی از طول کل بدن پرنده است. طول این پرنده حدوداً ۳۰ تا ۳۳ سانتی‌متر است و در واقع کوچکترین گونه از طوطی‌های کاکلی به‌شمار می‌آید.[۳]طوطی‌های کاکلی وحشی در استرالیا،
رنگ‌های پرنده شامل: خاکستری، سفید، کرم، زرد و قهوه‌ای است. بر روی سر پرنده کاکلی بلند و زیبا قرار دارد و بر روی گونه‌های آن یک لکه سرخ رنگ دیده می‌شود، این لکه در ساختار رنگی وایت‌فیس (Whiteface) دیده نمی‌شود. پر و بال این پرنده معمولاً نیمه خاکستری است و در قسمت زیرین بدن روشن‌تر است. یک لکه نارنجی رنگ بر روی گونه‌ها و سفیدی حاشیه بال‌ها از دیگر علایم مشخصه این پرنده است. یک ردیف از لکه‌های زردرنگ بر قسمت زیرین بال پرنده ماده دیده می‌شود که در نرها وجود ندارد. همچنین ماده‌ها پرهایی هاشور خورده در دم و نرها پرهای دم ساده دارند. بعضی از انواع جهش یافته عروس هلندی به رنگ زرد روشن و چشم‌های قرمزرنگ هستند و جنس ماده آن‌ها پرهای دم باریک‌تری دارد. به این ساختار رنگی لوتینو (Lutino) گفته می‌شود. در اثر جهش ژنتیکی ساختار رنگی دیگری با نام وایت‌فیس (Whiteface) نیز وجود دارد که رنگ‌های بدن این پرندگان را رنگ‌های خاکستری یا قهوه‌ای و سفید تشکیل می‌دهد و این ساختار فاقد لپ قرمز رنگ است. گونه کاملاً سفیدرنگ زیرمجموعه ساختار وایت بوده و دارای چشم‌های قرمز رنگ می‌باشد و به این گونه اصطلاحاً آلبینو (Albino) گفته می‌شود. طول بدن آن با احتساب بلندی دم در حدود ۳۲ سانتی‌متر بوده و وزن آن در حدود ۷۸ تا ۱۲۵ گرم است. برخی از گونه‌ها نظیر عروس هلندی لوتینو و آلبینو ممکن است که وزنی بین ۷۸ تا ۹۰ گرم داشته و برخی از گونه‌های اصلاح نژاد شده و درشت هیکل آن نیز ممکن است که وزنی بین ۱۱۰ تا ۱۲۵ گرم داشته باشند.
اطلاعات دقیقی از تاریخ اهلی شدن این پرنده در دست نیست و به نظر می‌رسد که این پرنده برای اولین بار توسط بومیان ساکن در قاره اقیانوسیه اهلی شده باشد و بعدها مهاجرین انگلیسی که به استرالیا رفتند، از اولین مللی بودند که به پرورش و نگهداری از آن همت گماشتند. این پرنده در طی سال‌های ۱۸۰۰–۱۸۰۵ میلادی به انگلستان برده شده‌است. احتمالاً این پرنده توسط کسانی که به استرالیا تبعید شده بودند در بازگشت به انگلستان آورده شده‌است و به تدریج پرورش و نگهداری از این پرنده در برخی از کشورهای اروپایی نظیر انگلستان، فرانسه و آلمان رایج گردیده و مدتی نگذشت که محبوبیت زیادی پیدا کرد، به گونه‌ای که امروزه این پرنده یکی از محبوب‌ترین پرندگان خانگی است. بیشتر محبوبیت این پرنده به علت طبیعت ملایم و کاکل رنگی و زیبای آن است. همچنین این پرنده به سادگی اهلی و دست آموز می‌شود.
طول عمر عروس هلندی در شرایط اسارت بین ۱۶ تا ۲۵ سال است اما عمر کمتر یا بیشتر از این نیز گزارش شده‌است. رکورد بالاترین عمر ثبت شده برای این پرنده ۳۶ سال است. نوع تغذیه و میزان تحرک، مهم‌ترین عوامل تعیین کنندهٔ طول عمر این پرنده هستند.[۴][۵]
تاکنون ۱۶ رنگ مختلف از عروس‌ها شناسایی شده‌است که این رنگ‌ها شامل خاکستری، سفید (آلبینو)، زرد (لوتینو)، وایت فیس، ابلق، مرواریدی، زرد مایل به سبز است.
تعیین جنسیت از دو نظر برای پرورش دهندگان اهمیت دارد، اول آن که پرورش دهنده‌ای که علاقه به جوجه‌کشی از عروس هلندی دارد، ممکن است که دو جوجه را در کنار هم پرورش دهد، به این امید که بتواند از آن‌ها جوجه بگیرد، اما بعد از مدت‌ها متوجه خواهد شد که هردو پرنده نر، یا هردو پرنده ماده می‌باشند، دوم آن که پرورش دهنده ممکن است قصد آموزش پرنده را داشته باشد و با توجه به این که توانایی پرنده نر و ماده در این زمینه متفاوت است و با در نظر گرفتن این موضوع که آموزش معمولاً از سنین پایین آغاز می‌شود و رنگ پر و بال جوجه‌ها پس از اولین پرریزی تغییر می‌کند و اولین پر ریزی عروس هلندی معمولاً در سن شش ماهگی اتفاق می‌افتد، از این رو تعیین جنسیت پرنده تا قبل از سن شش ماهگی خیلی مشکل خواهد بود. در کل برای تعیین قطعی جنسیت پرنده باید از تست DNA استفاده کرد، این تست می‌تواند قبل از پرریزی هم انجام شود. نشانه دوم آواز خواندن پرنده است. صدای پرنده ماده فقط به صورت جیغ و سوت اما در نرها به صورت ریتمیک شنیده می‌شود. از نشانه‌های دیگر رنگ سر، خط‌های دم و خط‌های شاه‌پرها است. مشخصه‌های دیگری نیز هم وجود دارد که قطعی نیست اما تا حدودی جنسیت را مشخص می‌کند. نرها معمولاً سر بزرگ‌تر، سر مربعی شکل، نترس و بازیگوش هستند؛ اما این نشانه‌ها دلیل بر نر یا ماده بودن پرنده نیست.
قفس عروس هلندی باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که پرنده بتواند بال‌های خود را کامل باز کرده و بر روی تیرک‌های قفس جابه‌جا شود. از آنجاکه جثه عروس هلندی از مرغ عشق و قناری بزرگ‌تر است، باید قطر تیرک از قطر تیرک‌های عادی بزرگ‌تر باشد. قفس باید حداقل هفته‌ای یک بار تمیز شود و جای غذا و آب شسته شود. طوطی‌ها به تمیزی خود بسیار اهمیت می‌دهند و در اکثر مواقع در حال تمیز کردن بال و پر خود هستند (بعضی از صاحبان از این مسئله نگران‌اند، باید گفت که اصلاً جای نگرانی نیست)، بنابراین باید آن‌ها را در قفس رها کرد و نباید فقط به غذای آن‌ها توجه کرد، تمیز بودن قفس هم یک امر مهم در سلامتی پرنده است.
عروس‌های هلندی باید در شبانه روز حداقل ۱۰ ساعت بخوابند، البته با توجه به زندگی روزمره انسان‌ها این پرنده‌ها هم خود را با این شیوه هماهنگ کرده‌اند و کمتر از ۱۰ ساعت می‌خوابد.
سایت تخصصی طوطی سانان بیزیم طوطی در راستای کمک برای نگهداری بهتر طوطی سانان با تجربه ی تکثیر و نگهداری بیش از یک دهه انواع طوطی ها ،در بین دوست داران طوطی سانان هستیم ،در این سایت علاوه بر گذاشتن تجربیات خود در اختیار شما عزیزان ،سعی کردیم محصولات با کیفیت و درجه یک و انواع مکملها و ویتامینهای شرکتهای معتبر خارجی که مورد نیاز جهت تکثیر و نگهداری این پرندگان زیبا هست را در دسترس شما دوستان قرار دهیم و از شما بزرگواران استدعا داریم تا با نظرات و انتقادات خود ما را در ارتقای سایت یاری فرمایید
استفاده از مطالب فروشگاه اینترنتی بیزیم‌طوطی فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع بلامانع است. کلیه حقوق این سایت متعلق به فروشگاه آنلاین بیزیم‌طوطی می‌باشد.
